Πώς θα κλείσουμε την πληγή της ανεργίας.

Του Αρη Χρηστίδη*
Πλήθος ερωτημάτων που συνδέονται άμεσα με το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας λείπουν από τις επίκαιρες συζητήσεις, μεταξύ τους και το βασικό: «Ποιες είναι οι σύγχρονες επιταγές μιας σοσιαλιστικής πολιτικής;».

Μια σοσιαλιστική προσέγγιση [...] πρέπει να απορρέει από την αλληλεγγύη. 

Η ανεργία υποσκάπτει την αλληλεγγύη, επιφέροντας ανισότητα και αντιζηλία μεταξύ των εργαζομένων, με στόχο τη μετατροπή μισθών σε κέρδη, εν ανάγκη με αύξηση της εντατικότητας και της διάρκειας (σε ώρες ή έτη) εργασίας. 

Στις 10/12/1948 η Ολομέλεια των Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων [1], το άρθρο 23 της οποίας ορίζει: «Καθένας έχει το δικαίωμα να εργάζεται και να επιλέγει ελεύθερα το επάγγελμά του [...] και να προστατεύεται από την ανεργία». Η Διακήρυξη έχει έκτοτε δεσμευτικό χαρακτήρα για όλα τα κράτη-μέλη. 

Η Πολιτεία θα είχε ποικίλες δυνατότητες για την κερδοφόρο εκμετάλλευση του υπάρχοντος δυναμικού. Αν «περίσσευαν» π.χ. νοσοκόμοι ή καθηγητές, θα μπορούσε να προσφερθεί κατ' οίκον βοήθεια (θεραπευτική ή σχολική, αντιστοίχως), να μειωθούν οι ώρες εργασίας όλων, να δημιουργηθούν επιμορφωτικά προγράμματα για αλλαγή προς παραπλήσια επαγγέλματα, [...] να επιχειρηθεί «εκμίσθωση» σε ξένες χώρες (εκτός έδρας) κ.ο.κ. 

Το οικονομικό κόστος της ύστερης αυτής εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα ήταν μηδενικό έως αρνητικό: μεγάλο μέρος των κοινωνικών δαπανών (που θα αφορούσαν πλέον μόνο όσους αδυνατούν να εργαστούν) θα εξέλιπε, ενώ νέα προϊόντα (π.χ. έρευνας), νέες υπηρεσίες (ιδιαίτερα μαθήματα) και υψηλότερο επίπεδο ζωής (με μειωμένο χρόνο εργασίας) θα προέκυπταν. 

Ακόμα και ενδεχόμενη μείωση των μισθών (καθότι ένα αυξημένο εθνικό προϊόν θα μοιραζόταν σε περισσότερους εργαζόμενους) θα θεωρούνταν θεμιτό αντάλλαγμα για την εγγύηση απασχόλησης και κίνητρο για περαιτέρω αύξηση του εθνικού προϊόντος. Η λαθραία απασχόληση θα έχανε ένα κύριο κίνητρό της. Προ πάντων, όμως, θα σταματούσε η γιγαντιαία σπατάλη ανθρώπινου δυναμικού και η εγκληματική ματαίωση ανθρωπίνων ονείρων. 

*Ο Αρης Χρηστίδης είναι καθηγητής Πληροφορικής στις Ανώτατες Σχολές του Γκίσσεν, Γερμανίας
πηγή