Η ΣΤΕΊΡΙΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΕΊΡΙ ΣΤΟ WORDPRESS.COM

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012

Η Ευρώπη της ύφεσης και των ανισορροπιών.

Του Κώστα Ράπτη

Την ώρα που πολλοί Ευρωπαίοι ιθύνοντες φαντασιώνονται ότι η ευρωζώνη είναι επαρκώς θωρακισμένη απέναντι στο ενδεχόμενο ενός “ελληνικού ατυχήματος” (μόνο και μόνο χάρη στην ηρεμία που χάρισαν στο “μέτωπο των spreads” τις τελευταίες εβδομάδες τα μέτρα ρευστότητας του Μάριο Ντάγκι) μια σειρά εκθέσεων και επίσημων τοποθετήσεων ήρθε τις τελευταίες ημέρες να αποκαλύψει τα ολοένα και περισσότερα τρωτά σημεία του ευρωσυστήματος. Με κυριότερη βέβαια την επιστροφή στην ύφεση, η οποία και θα αποτελέσει το καθοριστικό πλαίσιο λήψης αποφάσεων σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο.


Αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης

Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Eurostat την Τετάρτη δεν αφήνουν καμία αμφιβολία: τόσο η ευρωζώνη των 17 όσο και η Ε.Ε. των 27 επέστρεφαν για πρώτη φορά μετά από δυόμιση έτη σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2011, σημειώνοντας συρρίκνωση της τάξης του 0,3% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Το υφιστάμενο κλίμα των περιορισμένων προσδοκιών επέτρεψε πάντως σε αρκετούς να κάνουν λόγο για επιδόσεις “καλύτερες του αναμενόμενου”, εφόσον οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούσαν ότι η συρρίκνωση θα ανερχόταν στο 0,4%. Ωστόσο, πέρα από το γεγονός καθαυτό ότι η καταγραφή αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης αναμένεται να επαναληφθεί και κατά το τρέχον τρίμηνο, επισημοποιώντας την είσοδο στην ύφεση, περισσότερο ανησυχητικές είναι οι αποκλίσεις που καταγράφονται μεταξύ των επιμέρους κρατών-μελών.

Έτσι, η Ιταλία και η Ολλανδία (αμφότερες στο -0,7%) έχουν ούτως ή άλλως περάσει το κατώφλι της ύφεσης εφόσον είχαν συρρικνωθεί ήδη από το τρίτο τρίμηνο, όπως άλλωστε και η ενταγμένη “επιτυχώς” στον μηχανισμό στήριξης Πορτογαλία (-1,3%). Του κανόνα δεν εξαιρείται ούτε η γερμανική “ατμομηχανή” της ευρωζώνης, όπου το ΑΕΠ υποχώρησε κατά 0,2% (λιγότερο του αρχικώς αναμενόμενου), αν και σε μια παράδοξη αποσύνδεση από τα αντικειμενικά δεδομένα ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης της ZEW αυξήθηκε για τέταρτο συνεχόμενο μήνα... Επιπλέον, πάντα κατά τη Eurostat, η βιομηχανική παραγωγή του Δεκεμβρίου υποχώρησε σε ετήσια βάση κατά 1,1% μεσοσταθμικά στην ευρωζώνη και κατά 2,7% στην ίδια τη Γερμανία (δεύτερη χειρότερη επίδοση μετά από αυτήν της μικροσκοπικής Μάλτας...). Ακόμη και η μοναδική ευχάριστη έκπληξη στα στοιχεία της Eurostat,ήτοι η ανάπτυξη της γαλλικής οικονομίας κατά 0,2% το τελευταίο τρίμηνο, είναι εξαιρετικά αμφίσημη, εφόσον αποδίδεται σε μείωση των εισαγωγών.


Δώδεκα (συν τέσσερα) “μαύρα πρόβατα”


Μία ημέρα νωρίτερα, η Κομισιόν δημοσιοποιούσε την πρώτη στα χρονικά “Έκθεση του Μηχανισμού Προειδοποίησης”, με αντικείμενο, όπως προβλέπουν οι νέοι κοινοτικοί κανόνες οικονομικής επιτήρησης, τις μακρο-οικονομικές ανισορροπίες εντός της Ε.Ε. Τα συμπεράσματα υπήρξαν πολύ πιο απογοητευτικά από ό,τι άφηνε να φανεί η προηγηθείσα διαρροή ενός πρώτου σχεδίου της έκθεσης, στο οποίο κατονομάζονταν ως εστίες ανησυχίας μόνο η Ιταλία, η Ισπανία, η Ουγγαρία και η Κύπρος. Αντιθέτως το τελικό κείμενο κάνει λόγο για 12 χώρες που κινδυνεύουν να φανούν ευάλωτες σε μια νέα κρίση, προσθέτοντας στον σχετικό κατάλογο το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, την Σλοβενία, τη Σουηδία και τη Βρετανία. Σημειωτέον δε ότι η αξιολόγηση (που υποδεικνύει ως προβληματικές τις 3 από τις 4 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες) δεν συμπεριλαμβάνει τις χώρες που έχουν ενταχθεί σε μηχανισμό στήριξης, ήτοι την Ελλάδα, την Ιρλανδία την Πορτογαλία και την (εκτός ευρωζώνης) Ρουμανία.

Αναδεικνύοντας την πολύ πιο σύνθετη εικόνα που έως τώρα απέκρυπτε η αποκλειστική εστίαση στα δημόσια οικονομικά ή ο απλουστευτικός διαχωρισμός μεταξύ “πλεονασματικών” και “υπερχρεωμένων” χωρών, η έκθεση στρέφει την προσοχή σε φαινόμενα όπως λ.χ. η στεγαστική φούσκα στη Σουηδία, ο όγκος του ιδιωτικού δανεισμού στη Δανία, η πτώση των εξαγωγών στο Βέλγιο, η απώλεια μεριδίου στην διεθνή αγορά από τη Βρετανία ή η διαρκής αύξηση του μισθολογικού κόστους στη Γαλλία. 

O οίκος Moody΄s, ο οποίος μόλις είχε υποβαθμίσει την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, της Μάλτας, της Σλοβενίας, της Σλοβακίας και (κατά δύο βαθμίδες) της Ισπανίας, με παράλληλο αρνητικό outlook για την Γαλλία, τη Βρετανία και την Αυστρία δεν θα μπορούσε στην πραγματικότητα να είναι αυστηρότερη της Κομισιόν...

Αυτό δεν σημαίνει πάντως ότι η έκθεση η οποία συνετάγη υπό την εποπτεία του επιτρόπου Όλι Ρεν μένει απρόσβλητη από την κατηγορία των πολιτικών υπολογισμών, στον βαθμό που κατονομάζει ως πηγή ανισορροπίας τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, όχι όμως και τα πλεονάσματα. “Μολονότι η ανάλυση της Κομισιόν χρησιμοποιεί μεγαλύτερη γκάμα δεικτών από ό,τι συνέβαινε παλαιότερα, βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας, αγνοεί τον παροιμιώδη “ελέφαντα στο δωμάτιο”: τη Γερμανία Η γερμανική πολιτική της συμπίεσης των μισθών και των διαρκών πλεονασμάτων τρεχουσών συναλλαγών αποτελούν σαφώς “ανισορροπίες”, με βλαπτικές παρενέργειες στα άλλα κράτη της ευρωζώνης και την ίδια την εργατική δύναμη της Γερμανίας” σημείωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Πρασίνων σε θέματα οικονομίας Φίλιπ Λάμπερτς.


Δάσκαλε πού δίδασκες...


Τις παραλείψεις τις Κομισιόν αναπλήρωσαν πάντως οι προειδοποιήσεις του ΟΟΣΑ, ο οποίος σε έκθεση που δημοσιεύθηκε την Τρίτη επισημαίνει ότι η Γερμανία είναι μεσοπρόθεσμα περισσότερο ευάλωτη απ΄ όσο φαντάζονται οι ιθύνοντές της, καθώς η ίδια είναι πολύ λιγότερο “γερμανική” απ΄ όσο παροτρύνει τους εταίρους της! “Οι πρόσφατες επιδόσεις της Γερμανίας υπήρξαν εντυπωσιακές, αλλά χρειάζονται περισσότερες μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της εγχώριας ζήτησης, την αύξηση της παραγωγικότητας και την διεύρυνση του εργατικού δυναμικού” τόνισε χαρακτηριστικά ο γ.γ. του οργανισμού Άνχελ Γκουρία. Ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι οι γερμανικές τράπεζες (ιδίως οι Landesbanke των ομόσπονδων κρατιδίων είναι περισσότερο μοχλευμένες από τις λοιπές ευρωπαϊκές, ότι χρειάζεται να απελευθερωθούν τα επαγγέλματα των δικηγόρων, των μηχανικών κ.ά., ότι το χάσμα μεταξύ προστατευόμενων εργαζομένων και ανασφαλών ημιαπασχολούμενων είναι βαθύ και ότι η έλλειψη επαρκούς βρεφονηπιακής φροντίδας και η “τιμωρητική” φορολογική αντιμετώπιση των παντρεμένων ζευγαριών κρατά τις Γερμανίδες ανεπαρκώς ενταγμένες στην αγορά εργασίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: