του Μενέλαου Γκίβαλου*
Tελικώς, όπως αποδεικνύεται, οι κυρίαρχες ελίτ των μηχανισμών της παγκοσμιοποίησης και της «νέας τάξης πραγμάτων» έχουν συλλάβει τη σημασία των «ιδεολογικών μηχανισμών» στο σύγχρονο κόσμο και τους «αξιοποιούν» με τέτοια αποτελεσματικότητα που θα προκαλούσε το θαυμασμό και του ίδιου του L. Athusser, ο οποίος ανέλυσε σ’ όλο της το βάθος τη λειτουργία των μηχανισμών αυτών…Το θρίαμβο των ιδεολογικών όρων που επέβαλαν οι χρηματοπιστωτικοί μηχανισμοί και το ΔΝΤ ζούμε αυτή την περίοδο στη χώρα μας. Με κύριους, φυσικά, διαμεσολαβητές τα ΜΜΕ, που εξέφρασαν, εξειδίκευσαν και «πρακτικοποίησαν» στο μεγάλο αυτό ιδεολογικό «πόλεμο» τις απόψεις, τις αντιλήψεις, τα συμφέροντα των μηχανισμών αυτών.
Πυρήνα του ιδεολογικού «πολέμου» αποτέλεσαν δύο παράπλευρες στρατηγικές. Σύμφωνα με την πρώτη, η κοινωνία θα έπρεπε να τρομοκρατηθεί από την επερχόμενη καταστροφή, να χάσει κάθε ελπίδα, να οδηγηθεί σε πλήρες αδιέξοδο, ώστε να υποκύψει χωρίς αντιστάσεις και να αποδεχθεί ως απόλυτη και μοναδική «σωτήρια λύση» τις επιλογές του Μνημονίου και την υπερ-κυβέρνηση της τρόικας και του ΔΝΤ.
Σ’ αυτή την «επιχείρηση» επιστρατεύθηκε το επιχείρημα της «συλλογικής ευθύνης» για το αδιέξοδο, ενοχοποιήθηκε ολόκληρη η κοινωνία, με το επιχείρημα ότι συμμετείχε στο «εθνικό φαγοπότι», ώστε η επιβολή των σκληρών όρων του Μνημονίου να προκύψει ως μια διαδικασία αυτοτιμωρίας, αυτολύτρωσης, αυτοκάθαρσης…
Η δεύτερη παράπλευρη και συμπληρωματική στρατηγική στηρίχθηκε στην έννοια του «μονόδρομου», της νομοτέλειας, που προέκυπτε ως είδος φυσικού φαινομένου. Κάθε άλλη πρόταση ή επιλογή που απέκλινε από τα θέσφατα του Μνημονίου –ακόμα κι αν αυτή κινούνταν στο πλαίσιο της λογικής του συστήματος– απερίφθη εξ ορισμού ως καταστροφική.
Στην επιχείρηση αυτή της «ιδεολογικής τρομοκρατίας» χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον οι δηλώσεις ή «εκτιμήσεις» των κερδοσκοπικών κύκλων, των «οίκων αξιολόγησης» (εναντίον των οποίων στρέφονται σήμερα οι ευρωπαϊκοί οικονομικοί και πολιτικοί ηγέτες) και, κατεξοχήν, τα περίφημα spreads, οι διακυμάνσεις των οποίων επί 24ώρου σχεδόν βάσεως αποτελούσαν το επίκεντρο της ζωής μας, και η «παρακολούθηση» των οποίων σταμάτησε αυτόματα μόλις υιοθετήσαμε το Μνημόνιο…
Αφού ολοκληρώθηκε η πρώτη και πλέον κρίσιμη φάση της «επιχείρησης», η ιδεολογικοπολιτική επίθεση επικεντρώθηκε στους κοινωνικούς θεσμούς, στις εργασιακές σχέσεις, στα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων. Ο ανορθολογισμός, η γραφειοκρατία, η σπατάλη πόρων –φαινόμενα γνωστά εδώ και δεκαετίες– χρησιμοποιήθηκαν ως βασικά επιχειρήματα για τη συλλήβδην απαξίωση και αποδυνάμωση των κρίσιμων αυτών για τη λειτουργία, τη συνοχή, την ομαλή κοινωνική αναπαραγωγή θεσμών… Η «τρίτη φάση» περιλαμβάνει τώρα τις ΔΕΚΟ, τη δημόσια περιουσία, τις επαγγελματικές ομάδες (με το πρόσχημα των «κλειστών» επαγγελμάτων), τον ίδιο τον εθνικό πλούτο.
Το κύριο όπλο προώθησης και επίτευξης των στόχων αυτών αποτελούν τα ΜΜΕ και τα «εντεταλμένα» δημοσιογραφικά επιτελεία, που «δίνουν ρέστα», ωσάν να διεξάγουν τον αγώνα της ζωής τους… Τηλεοπτικοί αλλά και ραδιοφωνικοί σταθμοί και ειδικά τα δελτία ειδήσεων έχουν μετατραπεί σε «μακρύ χέρι» της τρόικας και του ΔΝΤ και ασκούν μια πρωτοφανή σε έκταση και ένταση προπαγάνδα, έχοντας απορρίψει και τα τελευταία προσχήματα.
Απαξίωση κατά των δημοσίου χαρακτήρα επιχειρήσεων, ακραίοι χαρακτηρισμοί κατά των συνδικαλιστών που διαμαρτύρονται και, τελικά, άσκηση μιας πρωτοφανούς «τηλεοπτικής βίας» που αποπνέει το μήνυμα: «Εμείς είμαστε η εξουσία, εμείς αποφασίζουμε για την τύχη σας, για τη ζωή σας»… Και ας μην ξεχνάμε βεβαίως ότι για το ξεπούλημα του 40% της ΔΕΗ ενδιαφέρονται –όσον αφορά στα εγχώρια συμφέροντα– αρκετοί από τους παράγοντες που συνδέονται ή κατέχουν ΜΜΕ…
Ασφαλώς, τα όρια επιρροής των ιδεολογικών μηχανισμών συγκρούονται ήδη με τη σκληρή πραγματικότητα της ύφεσης, της ανεργίας, των «λουκέτων», της πτώσης του επιπέδου αλλά και της ποιότητας της ζωής μας.
Όμως οι μηχανισμοί αυτοί και οι εξουσίες που εκπροσωπούν πέτυχαν ήδη μια ιστορική νίκη: Να μας «περάσουν» το «σιδηρούν προσωπείον» του Μνημονίου και την υπερεξουσία του ΔΝΤ και της τρόικας, χωρίς σημαντικές αντιδράσεις, και να μας θυμίσουν μια παλαιά ρήση, ότι ο ιδεολογικός «πόλεμος» μπορεί να αποδειχθεί πιο αποτελεσματικός από τον οικονομικό… Ας το έχουμε, τουλάχιστον, υπόψη μας για το μέλλον.
* Ο Μενέλαος Γκίβαλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου