Ένα καρτέλ επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος!

Στο βαθύ ύπνο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, υπό τον άκρως αναποτελεσματικό μέχρι σήμερα επίτιμο αρεοπαγίτη, Δ. Κυριτσάκη, φαίνεται ότι ποντάρει ανοικτά ένα καρτέλ από τα… παλιά, το καρτέλ του γάλακτος, διεκδικώντας το δικαίωμα να μετασχηματισθεί σε μονοπώλιο, ή για την ακρίβεια σε ένα νέο βιομηχανικό κολοσσό, με δεσπόζουσα θέση στην ελληνική αγορά.

Vivartia και ΜΕΒΓΑΛ, οι δύο μεγάλες πρωταγωνίστριες (με αρνητικό τρόπο βεβαίως…) της έρευνας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, έχουν ήδη πληρώσει, αφού έχασαν τις υποθέσεις και ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου (εκκρεμούν μόνο οι αιτήσεις αναίρεσης στο ΣτΕ) περί τα 25 και 6 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, για τις βαρύτατες παραβιάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας που είχαν διαπιστωθεί: οριζόντιες συμφωνίες (καρτέλ) για τη μέγιστη μείωση τιμής στους παραγωγούς, κάθετες συμφωνίες για τον έλεγχο των τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

Τώρα, οι δύο βιομηχανίες επιστρέφουν στον… τόπο του εγκλήματος, ανακοινώνοντας την από χρόνια προδιαγεγραμμένη συγχώνευσή τους: οι πρώτες διαπραγματεύσεις της Vivartia με τους μετόχους της ΜΕΒΓΑΛ είχαν αρχίσει ήδη από την εποχή του Δ. Δασκαλόπουλου, πριν ακόμη αρχίσει η έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού το 2006, και η «αντίσταση» των μετόχων της μικρότερης βιομηχανίας ήταν σχεδόν βέβαιο ότι κάποτε θα «έσπαγε».

Τελικά, η ΜΕΒΓΑΛ «λύγισε» υπό την πίεση πολλών παραγόντων:

• 
  
   Η κρίση συρρικνώνει τον τζίρο στο γάλα (είναι χαρακτηριστική η μείωση πάνω από 5% σε ετήσια βάση, που καταγράφεται σε σχετική έρευνα της IRI για το πρώτο πεντάμηνο του 2010).
• 
  
   Η καταβολή του προστίμου των 6 εκατ. ευρώ, μετά την ήττα της ΜΕΒΓΑΛ στο Διοικητικό Εφετείο αποτελεί βαρύ πλήγμα για μια εταιρεία με τα μεγέθη της ΜΕΒΓΑΛ, που ακόμη και με τα κέρδη προ φόρων 1,576 εκατ. ευρώ που εμφάνισε το 2009 δεν είχε καταφέρει να «σβήσει» τελείως τις ζημιές προηγούμενων χρήσεων, αφήνοντας ένα υπόλοιπο περίπου 142.000 ευρώ –αντίθετα, για Vivartia και MIG τα πρόστιμα ήταν πολύ πιο εύκολο να απορροφηθούν.
• 
  
   Με τους τζίρους να υποχωρούν και τον πόλεμο τιμών στην αγορά να κρατά χαμηλά τα περιθώρια κέρδους, η ΜΕΒΓΑΛ ήταν πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσει τις συσσωρευμένες υποχρεώσεις της στις τράπεζες, που έφθασαν στη χρήση του 2009 τα 57 εκατ. ευρώ, ενώ άλλα 10 εκατ. ευρώ μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων έπρεπε να πληρωθούν μέσα στη χρήση του 2010, όπως αναφέρεται στον ισολογισμό της εταιρείας για το 2009.
• 
  
   Ενδεικτικό των δυσκολιών που αντιμετώπιζε η ΜΕΒΓΑΛ, μετά και την «επίθεση» στις τιμές που είχε εξαπολύσει η Vivartia, είναι ότι η βορειοελλαδική εταιρεία, σύμφωνα με στοιχεία του ηλεκτρονικού Παρατηρητηρίου Τιμών της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου (www.e-prices.gr) πουλά το φρέσκο γάλα της με ένα ασύλληπτο άνοιγμα ψαλίδας τιμών: εκεί όπου αντιμετωπίζει σκληρό ανταγωνισμό το διαθέτει μέχρι και με 94 λεπτά το λίτρο (έναντι 98, που είναι η χαμηλότερη τιμή της Vivartia), ενώ στην τοπική της αγορά στην Β. Ελλάδα εκτοξεύει την τιμή ως το 1,35 ευρώ (αντίθετα, η μέγιστη καταγεγραμμένη τιμή της Vivartia ήταν 1,05 ευρώ).

Σε αυτές τις συνθήκες, οι μέτοχοι της ΜΕΒΓΑΛ δύσκολα θα μπορούσαν να αποφύγουν το… στόμα του λύκου, δηλαδή τη χθεσινή συμφωνία εξαγοράς από την Vivartia. Με τις τράπεζες να έχουν σκληρύνει τη στάση τους και τις δυνατότητες άντλησης κεφαλαίων από άλλες πηγές να είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες, θα ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν ακριβά από την τσέπη τους τη διατήρηση της αυτονομίας της βορειοελλαδικής βιομηχανίας.

Το ερώτημα τώρα είναι πώς, ακόμη και η βαθιά «κοιμισμένη» Επιτροπή Ανταγωνισμού του κ. Κυριτσάκη θα μπορούσε να δώσει την ευλογία της σε μια συμφωνία συγχώνευσης, που έχει όλες τις προϋποθέσεις να οδηγήσει σε επανάληψη της λεηλασίας εισοδημάτων των καταναλωτών και των κτηνοτρόφων:

 Οι δύο γαλακτοβιομηχανίες συγκεντρώνουν μερίδια αγοράς σε πανελλαδικό επίπεδο της τάξεως του 40% στη συνολική αγορά του γάλακτος. Στο δίκαιο του ανταγωνισμού, συγχωνεύσεις εταιρειών με τέτοια συνδυασμένα μερίδια αγοράς εξετάζονται πάντα, όπως αναφέρουν έγκριτοι νομικοί στο “S10”, υπό το πρίσμα των κινδύνων κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης που θα δημιουργήσουν.

  Ειδικά σε ό,τι αφορά την προμήθεια γάλακτος από τους παραγωγούς στη ζώνη γάλακτος της Βόρειας Ελλάδας, οι δύο εταιρείες σχηματίζουν ουσιαστικά μονοψώνιο με τη συγχώνευσή τους, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια στους παραγωγούς να διαπραγματευθούν με άλλες βιομηχανίες για μια καλύτερη τιμή του προϊόντος τους, ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση της ΦΑΓΕ από την αγορά του παστεριωμένου γάλακτος.

  Επιπλέον, ο νέος κολοσσός του γάλακτος αποκτά μεγάλη ισχύ έναντι του λιανεμπορίου και θα είναι πολύ ευκολότερο πλέον να επιβάλει όρους συνεργασίας και να επηρεάζει σύμφωνα με τις επιδιώξεις του τη διαμόρφωση των λιανικών τιμών.

 Αυτό το… λαμπρό πεδίο καταστρατήγησης των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού ανοίγει μάλιστα σε δύο εταιρείες που μόλις πριν από τρία χρόνια έχουν τιμωρηθεί για βαρύτατες παραβιάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας (ηVivartia, μάλιστα, έχει τιμωρηθεί, έστω και με αστείο πρόστιμο, για σοβαρές καταχρηστικές πρακτικές και στην αγορά των κατεψυγμένων λαχανικών, όταν διατηρούσε υπό την «ομπρέλα» της και την πρόσφατα αποσχισθείσα Γενική Τροφίμων – Μπάρμπα Στάθης).

Νομικοί με γνώση του δικαίου του ανταγωνισμού θεωρούν ότι, αν η Επιτροπή Ανταγωνισμού θέλει να διατηρήσει έστω και ελάχιστα ψήγματα κύρους, είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε διεξοδική έρευνα για την προτεινόμενη συγχώνευση και, αν δεν την απαγορεύσει, τουλάχιστον να επιβάλει στις δύο εταιρείες ένα δρακόντειο πλέγμα δεσμεύσεων και να επιτηρεί αυστηρά τη συμμόρφωσή τους. Αλλιώς, προειδοποιούν, θα ανοίξει ένα επικίνδυνο μονοπάτι για κτηνοτρόφους, καταναλωτές και ανταγωνιστές του νέου κολοσσού, σε μια περίοδο μάλιστα, όπου η καθημερινή λεηλασία εισοδημάτων από τα καρτέλ της αγοράς εξελίσσεται σε ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της οικονομικής πολιτικής, προκαλώντας ακόμη και αυστηρές «επιπλήξεις» από την τρόικα των δανειστών της χώρας…

πηγή