Επιτέλους, μετά από πολλούς μήνες, ξεκίνησε πλέον η συζήτηση για τον τρόπο μείωσης του κόστους εξυπηρέτησης του ελληνικού δημόσιου χρέους. Έτσι η κυβέρνηση και η «διεθνής των τοκογλύφων», αφού εξάντλησαν όλη τους την ενέργεια στη λήψη μέτρων για την καταλήστευση των λαϊκών εισοδημάτων στη χώρα μας, ανακάλυψαν –φευ!– ένα χρόνο μετά ότι κάτι πρέπει να γίνει και για τη μείωση των τόκων που καταβάλλει κάθε χρόνο το Ελληνικό Δημόσιο.
Από τη δική μας πλευρά, είχαμε επισημάνει με ιδιαίτερη έμφαση ότι το βασικό πρόβλημα σε σχέση με το ελληνικό δημόσιο χρέος που έπρεπε να αντιμετωπιστεί άμεσα δεν ήταν η μείωση των μισθών και των συντάξεων, αλλά η μείωση του ποσού των τόκων που καταβάλλει κάθε χρόνο η χώρα μας.
Υπέρογκοι τόκοι
Στο πλαίσιο του σύγχρονου καπιταλισμού-καζίνο έχουν εξαπλωθεί ιδιαίτερα οι πρακτικές της «χρηματιστικοποίησης» (financialization) της οικονομίας. Ειδικότερα, δε, σε σχέση με τη χώρα μας οι μεγαλομέτοχοι των ξένων και ελληνικών τραπεζών και οι λοιποί «ραντιέριδες» διασφαλίζουν τεράστια ποσά υπεραξίας από την τοκογλυφική λειτουργία τους εις βάρος του υπερχρεωμένου Ελληνικού Δημοσίου χωρίς να ρισκάρουν ιδιαίτερα. Κι αυτό γίνεται μέσω της δανειοδότησης των ξένων και ελληνικών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με επιτόκιο 1% και την εν συνεχεία αγορά εκ μέρους των εν λόγω τραπεζών ελληνικών κρατικών ομολόγων με απόδοση επιτοκίου τουλάχιστον 5%. Έτσι, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ (Έκθεση 10/110, σελ. 127), η χώρα μας θα καταβάλει στη «διεθνή των τοκογλύφων» στο διάστημα 2010-2014, μόνο για τόκους, συνολικά 83,7 δις ευρώ, όπως προκύπτει από τον πίνακα.
Προκειμένου να ανατραπεί αυτή η κατάσταση, από την πλευρά μας είχαμε προβάλει σχετικές προτάσεις με αιχμή είτε τη δημιουργία ειδικής κρατικής τράπεζας αλά KfW, η οποία θα μπορούσε να δανείζεται απευθείας από την ΕΚΤ με επιτόκιο 1% (βλ. Επίκαιρα, τ. 55ο, 4/11/2010, σελ. 42-43), είτε τη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού προγράμματος για την επαναγορά μέρους του ελληνικού χρέους και ι- δίως αυτού που κατέχει η ίδια η ΕΚΤ (Επίκαιρα,
τ. 49ο, 23/9/2010, σελ. 26-27).
τ. 49ο, 23/9/2010, σελ. 26-27).
H δομή του ελληνικού δημόσιου χρέους
Σύμφωνα με την παραπάνω Έκθεση του ΔΝΤ, πριν την υπογραφή του Μνημονίου, το ελληνικό δημόσιο χρέος είχε ανέλθει στα 329 δις ευρώ. Μάλιστα, διάφορες ξένες τράπεζες, και κυρίως γαλλικές και γερμανικές, κατείχαν κρατικά ομόλογα ύψους 150 δις ευρώ. Ταυτόχρονα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη καταθέσει ως ενέχυρο για την περαιτέρω δανειοδότησή τους από την ΕΚΤ ελληνικά κρατικά ομόλογα ύψους τουλάχιστον 90 δις ευρώ. Επομένως, τα εν λόγω ομόλογα δεν βρίσκονται στην κατοχή των ελληνικών τραπεζών και φυσικά δεν κυκλοφορούν πλέον στη δευτερογενή αγορά. Μάλιστα, είναι ζητούμενο εάν και πότε οι ελληνικές τράπεζες θα μπορέσουν να τα ανακτήσουν εξοφλώντας τα δάνειά τους προς την ΕΚΤ.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η ΕΚΤ έχει αγοράσει από τη δευτερογενή αγορά ελληνικά ομόλογα αξίας τουλάχιστον 60 δις ευρώ και μάλιστα με hair cut 20%-30%. Επομένως, η ΕΚΤ ελέγχει, άμεσα ή έμμεσα, σημαντικότατο μέρος του ελληνικού δημόσιου χρέους αξίας τουλάχιστον 150 δις ευρώ.
Μετά το Μνημόνιο στο δημόσιο χρέος αναμένεται να προστεθεί και το γνωστό δάνειο των 110 δις ευρώ, εκ των οποίων 30 δις από το ΔΝΤ, 57,7 δις ευρώ από τις χώρες της Ευρωζώνης, πλην Γερμανίας, και 22,3 δις ευρώ από την κρατική γερμανική τράπεζα KfW.
Επομένως, μετά το 2013 η χώρα μας θα οφείλει το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους σε διεθνείς οργανισμούς, σε ευρωπαϊκά κράτη, στην ΕΚΤ και στην KfW.
Εφαρμοστέο δίκαιο
Μέχρι την υπαγωγή της χώρας μας στο Μνημόνιο, η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού δημόσιου χρέους υπαγόταν, από πλευράς εφαρμοστέου δικαίου, στο ελληνικό δίκαιο. Ταυτόχρονα, αρμόδια δικαστήρια για την επίλυση οποιασδήποτε σχετικής διαφοράς ήταν τα ελληνικά δικαστήρια. Με τη δανειακή σύμβαση Ελλάδας - κρατών Ευρωζώνης - KfW, ύψους 80 δις ευρώ, για το εν λόγω ποσό του δημόσιου χρέους εφαρμοστέο δίκαιο είναι πλέον το αγγλικό, ενώ οι ενδεχόμενες διαφορές που θα προκύψουν θα επιλυθούν δικαστικά από το Δικαστήριο της ΕΕ, πλην της περίπτωσης ενδεχόμενων διαφορών με την KfW, που θα επιλυθούν από τα αγγλικά ή τα γερμανικά δικαστήρια.
Το EFSF στην υπηρεσία της «διεθνούς των τοκογλύφων»Το ζήτημα της επαναγοράς του δημόσιου χρέους θα μπορούσε να έχει θετικά αποτελέσματα μόνο στο βαθμό που δεν θα αποτελέσει αφορμή:
α) για παραπέρα τοκογλυφική υπερχρέωση της χώρας·
β) για διάσωση των διαφόρων τραπεζών που κατέχουν ελληνικά κρατικά ομόλογα.
Σύμφωνα με το σενάριο της «διεθνούς των τοκογλύφων» που ανέλυσε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε (Ναυτεμπορική, 28/1/2011), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) θα χορηγήσει, με το αζημίωτο βέβαια, δάνειο στη χώρα μας προκειμένου να επαναγοράσει η Ελλάδα το ελληνικό δημόσιο χρέος που κατέχουν διάφοροι θεσμικοί επενδυτές.
Μια τέτοια εξέλιξη υποτίθεται ότι θα βοηθήσει την ελληνική πλευρά, αφού το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας από το EFSF θα είναι χαμηλότερο από το επιτόκιο των δανείων που τρέχουν.
Επίσης, ο δανεισμός από το EFSF θα πρέπει κατά τον Σόιμπλε να συνοδευτεί και με ένα αυστηρότερο δημοσιονομικό πρόγραμμα λιτότητας (Τα Νέα, 28/1/2011). Με τον τρόπο, λοιπόν, αυτό η «διεθνής των τοκογλύφων», και κυρίως οι γαλλογερμανικές τράπεζες, θα απαλλαγούν από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα και έτσι η Ελλάδα θα χάσει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί έναντι του γαλλογερμανικού άξονα, ενώ το EFSF θα μετατραπεί σε τοποτηρητή των γερμανικών συμφερόντων εν Ελλάδι.
Ταυτόχρονα, θα επιβληθεί Μνημόνιο και πέραν του 2024 με άγρια πολιτική λιτότητας. Μάλιστα, στην περίπτωση αυτή το νέο ελληνικό δημόσιο χρέος προς το EFSF θα διέπεται από το αγγλικό δίκαιο, ενώ αρμόδια δικαστήρια για την επίλυση των σχετικών διαφορών μεταξύ Ελλάδας και EFSF θα είναι τα δικαστήρια του Δουκάτου του Λουξεμβούργου.
Τέλος, από αρκετές πλευρές αμφισβητείται και η αποτελεσματικότητα αυτή καθεαυτή της εν λόγω παρέμβασης του EFSF.
Καθαρές λύσεις
Η επαναγορά του ελληνικού δημόσιου χρέους πρέπει να στηρίζεται σε καθαρές λύσεις και να εξυπηρετεί τη χώρα μας. Υπό αυτή και μόνο την προϋπόθεση θα μπορούσε να συζητηθεί κάτι τέτοιο.
Όπως έχουμε ήδη υποστηρίξει (Επίκαιρα,
τ. 49ο,) η ΕΚΤ θα μπορούσε να δανειοδοτήσει το Ελληνικό Δημόσιο με επιτόκιο αντίστοιχο με αυτό που χρεώνει στις ιδιωτικές τράπεζες, το οποίο σήμερα κινείται στα επίπεδα του 1%, προκειμένου η Ελλάδα να αγοράσει τα παραπάνω ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ και μάλιστα με έκπτωση 20%-25%. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να μειώ νεται σταδιακά το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς ταυτόχρονη τοκογλυφική επιβάρυνση της χώρας μας.
τ. 49ο,) η ΕΚΤ θα μπορούσε να δανειοδοτήσει το Ελληνικό Δημόσιο με επιτόκιο αντίστοιχο με αυτό που χρεώνει στις ιδιωτικές τράπεζες, το οποίο σήμερα κινείται στα επίπεδα του 1%, προκειμένου η Ελλάδα να αγοράσει τα παραπάνω ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ και μάλιστα με έκπτωση 20%-25%. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να μειώ νεται σταδιακά το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς ταυτόχρονη τοκογλυφική επιβάρυνση της χώρας μας.
Η εν λόγω πράξη της ΕΚΤ αποτελεί μια καθαρά εμπορική πράξη και ως εκ τούτου συμβιβάζεται με τις διατάξεις του δικαίου της ΕΕ. Εναλλακτικά, το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και μέσω swap. Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα θα επαναγοράσει δημόσιο χρέος 60 δις ευρώ από τα παραπάνω 329 δις ευρώ.
Επίσης, η ΕΚΤ θα μπορούσε να επεκτείνει τη χαμηλότοκη αυτή δανειοδότηση προς την Ελλάδα είτε απευθείας είτε μέσω μιας ειδικής ελληνικής κρατικής τράπεζας αλά KfW, την οποία θα μπορούσε να συστήσει άμεσα το ελληνικό κράτος, προκειμένου να επαναγοράζει σταδια κά, χωρίς τα τοκογλυφικά δάνεια του EFSF, το υπόλοιπο ελληνικό δημόσιο χρέος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου