του Michel Rocard
Είναι δυνατό να επαναληφθεί η οικονομική κρίση του 2007-2008; Από την έναρξη της κρίσης δεν έλειψαν όσα (με τη μορφή λαθεμένων συμπερασμάτων και ατυχών αποφάσεων εκ μέρους των αρμοδίων) τροφοδοτούν την αγωνία μας για το ενδεχόμενο αυτό.
Στις τρεις συνόδους των G20 που συγκλήθηκαν μετά την κρίση, οι ηγέτες αποφάσισαν να αυξήσουν λίγο τους ελέγχους, αλλά μόνον για τις τράπεζες, αφήνοντας ανεξέλεγκτους τους άλλους «παίκτες» των αγορών, χωρίς ελέγχου
και λογοδοσία. Όπως ακριβώς συνέβαινε πριν την κρίση,κανείς δεν ελέγχει την σχεδόν απεριόριστη «εικονική» αγορά των τραπεζικών παραγώγων, όπου τα κεφάλαια κινούνται αδέσμευτα, χωρίς κανόνες -ή σύνδεση με την «πραγματική οικονομία».
Οι μεγάλοι παίκτες διαθέτουν αφθονία ρευστότητας προς κερδοσκοπία,
ιδίως μετά την απόφαση της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (FED) να πλημμυρίσει τον κόσμο με μια θάλασσα ρευστότητας.
Παρά τις προθέσεις της FED, το αποτέλεσμα δεν ήταν επενδύσεις σε παραγωγικές διαδικασίες που θα τόνωναν την απασχόληση στις ΗΠΑ, αλλά μάλλον μια κούρσα αισχροκέρδειας στιςπαγκόσμιες τιμές των πρώτων υλών και περαιτέρω διόγκωση της «φούσκας» των ακινήτων στις μεγαλύτερες αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Για να το πούμε απλά, τίποτα δεν εμποδίζει την παγκόσμια οικονομία να βουλιάξει σε μια ακόμα οικονομική κρίση. Οι «φορολογικοί παράδεισοι» εξακολουθούν να είναι πολυάριθμοι κι η οικονομία παραμένει εν πολλοίς αναρχική.
Τα αναιμικά μέτρα που ελήφθησαν μετά την κρίση για έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν ανταποκρίνονται επ' ουδενί στις απαιτήσεις της εποχής. Οι κυβερνήσεις αρνήθηκαν να αποκαταστήσουν το «τείχος» που άλλοτε διαχώριζε απολύτως τις εμπορικές από τις επενδυτικές τράπεζες, φορτώνοντας στους φορολογουμένους ολόκληρο το κόστος του σκασίματος της «φούσκας» του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Είναι πλέον σαφές πως οι κυβερνήσεις απέτρεψαν το 2008 την πλήρη κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού τομέα μεταμορφώνοντας τα «τοξικά» ιδιωτικά δάνεια σε δημόσιο χρέος!Αυτό λειτούργησε τότε αλλά δεν μπορεί να
λειτουργήσει τώρα, διότι εντωμεταξύ συνέβαλλε στη δημιουργία της νέας, επαπειλούμενης κρίσης, με τη μορφή της υπερχρέωσης των κρατών.
Κανείς δεν μπορεί να ρίξει το φταίξιμο για τη νέα κρίση αποκλειστικά στις σημερινές ή τις πρόσφατες κυβερνητικές πολιτικές.
Επί πάνω από είκοσι χρόνια, οι μεγαλύτερες καπιταλιστικές οικονομίες του κόσμου αφέθηκαν να δανείζονται όσο ήθελαν, ανενόχλητα, χάρη κυρίως στους νέουςκανόνες δανεισμού που θεσπίστηκαν παγκοσμίως τη δεκαετία του '70 και του '80, σύμφωνα με τους οποίους η νομισματική πολιτική συνδέθηκε με τον έλεγχο του τιμαρίθμου. Αυτή η επικίνδυνη ιδέα,που στη Γαλλία προτάθηκε από το Ζακ Ριέφ (Jacques Rueff) το 1958 και υιοθετήθηκε σταδιακάσε ολόκληρη την Ευρώπη τις επόμενες δύο δεκαετίες, ως ότου επεκταθεί στην «ευρωπαϊκήκεντρική τράπεζα» (ΕΚΤ), αποσκοπούσε στο να ελεγχθεί η τάση των καπιταλιστικών οικονομιών να τροφοδοτούν τον πληθωρισμό, μόλις αντιμετώπιζαν πρόβλημα ανεργίας.
Αλλά αυτή η διάταξη είχε μια τρομακτική παρενέργεια: οδήγησε τα κράτη να στραφούν στο δανεισμό από ιδιωτικές τράπεζες, σε αγοραίες τιμές, προκειμένου να διατηρήσουν «όρθια» τα κρατικά τους θησαυροφυλάκια. Πράγμα που με τη σειρά του στέρησε από πόρους τις δημόσιες επενδύσεις, καθώς οι κρατικές δαπάνες διοχετεύθηκαν σε μεγάλα τοκογλυφικά κέρδη για τις τράπεζες και τους μετόχους τους. Με την εξαίρεση ίσως των τεσσάρων σκανδιναβικών κρατών, καμία άλλη κοινωνία δεν κατάφερε να ισορροπήσει (ούτε καν προσπάθησε να το κάνει) μεταξύ κράτους και αγοράς, με τρόπο που να διασφαλίσει ένα ανεκτό επίπεδο δημοσίων υπηρεσιών.
Αλλά ακόμα και αυτή η θεσπισμένη μονεταριστική λιτότητα δεν απέτρεψε τα δημόσια χρέη των ευρωπαϊκών κρατών από το να φθάσουν στο 50%- 100% του ΑΕΠ (ακόμα περισσότερο σε κράτησαν την Ελλάδα ή την Ιταλία) και πάνω από 100% στις ΗΠΑ.
Η αλήθεια είναι πως η επίσημη αντίδραση στην κρίση του 2008 ήταν παράλογη και καταστροφική, από πάσης απόψεως.
Επιπλέον, τα 17 ευρωπαϊκά κράτη που έχουν υιοθετήσει το ευρώ δε δύνανται πια να υποτιμήσουν μονομερώς το νόμισμά τους. Το ευρώ σηματοδοτεί ένα σημαντικό συλλογικό βήμα προς τα εμπρός, προκειμένου όμως να εξασφαλίσει την αξιοπιστία του ως πραγματικά κοινό νόμισμα, θα χρειαστεί να μεταχειρίζεται ως η ενσάρκωση μιας πραγματικής και εγκάρδιας αλληλεγγύης. Η γερμανική κυβέρνηση ακόμα δεν το παραδέχεται αυτό. Είναι λες και η Γαλλία πριν το ευρώ ξεπουλούσε το Σεν Σεν-Ντενί ή την Κορσική, προκειμένου να μηδενίσει το δημόσιο χρέος της και να διατηρήσει το φράγκο.
Η Ελλάδα, κράτος-μέλος της ευρωζώνης, βρίσκεται σήμερα σε μια παρόμοια ανυπόφορη κατάσταση. Αν χρεοκοπήσει η Ελλάδα, θα ανοίξουν διάπλατα οι πύλες στην ξέφρενη αισχροκέρδεια. Οι αγορές δεν πρόκειται να ξεχωρίσουν την Ελλάδα από τις άλλες υπερχρεωμένες οικονομίες της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένων της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, ακόμα και της Ιταλίας, του κράτους-μέλους της ευρωζώνης
που ήταν το τελευταίο στη σειρά που δέχτηκε πρόσφατα κερδοσκοπική επίθεση.
Αυτό θα δημιουργούσε ένα χρηματοπιστωτικό τσουνάμι πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων,πράγμα που εξηγεί την ενεργητικότητα με την οποία ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ (Jean-Claude Trichet), προσπάθησε να αποφύγει τα χειρότερα.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, ακόμα καιη Γαλλία βρίσκονται σε τέτοια επίπεδα υπερχρέωσης που δεν δικαιούνται να ελπίζουν πως θα βγουν αλώβητες από τυχόν επιδείνωση της κρίσης.
Εντωμεταξύ, οι ΗΠΑ φαίνεται πως δεν θα κατορθώσουν να τηρήσουν τις επερχόμενες δανειακές τους υποχρεώσεις, εκτός αν το κογκρέσο κι ο πρόεδρος κατορθώσουν να συμφωνήσουν να ανεβάσουν το επιτρεπόμενο όριο δανεισμού της χώρας.
Οι συνέπειες της χρεοκοπίας των ΗΠΑ έχουν δικαίως προκαλέσει παγκόσμιο συναγερμό.
Οι ΗΠΑ οφείλουν να παραιτηθούν από τον ιμπεριαλισμό του δολαρίου και η Γερμανία οφείλει να παραιτηθεί από τοόραμα ενός «deutscheuro», που θα το διαχειρίζεται λες και τα υπόλοιπα 16 κράτη-μέλη της ευρωζώνης δεν είναι παρά ιστορικές και πολιτιστικές αποφύσεις του γερμανικού έθνους.
Η επερχόμενη καταιγίδα, και τα μέτρα που θα χρειαστεί να ληφθούν προκειμένου να αντιμετωπισθεί, θα φέρει κοσμοϊστορικές αλλαγές.
Ο Michel Rocard είναι πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας (1988-1991)πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου