ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*
Από διεθνούς φήμης και νομπελίστες οικονομολόγους, από οικονομικούς συντάκτες περιοδικών και εφημερίδων, από τον επιχειρηματικό κόσμο και τους απλούς πολίτες (αλλά και από βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος) είχε από την αρχή επισημανθεί ότι το μείγμα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής που έχει επιβληθεί στη χώρα από την τρόικα με το διαβόητο Μνημόνιο (το οποίο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με τις ψήφους των βουλευτών του, κατέστησε, αντισυνταγματικά, νόμο του κράτους), από τη μια μεριά θα προκαλέσει σοβαρά κοινωνικά προβλήματα και θα πλήξει καίρια την ήδη από το 2008 και 2009 -λόγω και της διεθνούς οικονομικής κρίσης- πληγωμένη πραγματική οικονομία της χώρας και από την άλλη θα υπονομεύσει την επίτευξη του βασικού στόχου της όλης προσπάθειας, δηλαδή, τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος.
Πράγματι η χώρα έχει εισέλθει σε φαύλο κύκλο και αυτό επιβεβαιώνεται από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για την ελληνική οικονομία. Και πρώτα τα συγκριτικά στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε., της Eurostat (στοιχεία που ανακοινώθηκαν στα τέλη Ιουλίου και το πρώτο 15θήμερο του Αυγούστου):
- Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε σταθερές τιμές το Β΄ τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο το 2009 σημείωσε στην Ελλάδα μείωση -3,5%. Ανάμεσα στα 19 κράτη-μέλη της Ε.Ε. για τα οποία υπάρχουν στοιχεία για το τρίμηνο αυτό, στην Ελλάδα σημειώθηκε η 2η μεγαλύτερη μείωση (με πρώτη εκείνη της Λετονίας -3,9%). Μόνο σε 3 άλλα κράτη σημειώθηκε μείωση: Βουλγαρία (-1,5%), Ισπανία (-0,2%) και Κύπρος (-0,2%). Σε όλα τα άλλα σημειώθηκε αύξηση με πρώτες τη Σλοβακία (+4,9%) και τη Γερμανία (+3,7%). Στην Ε.Ε. των 27 και στην Ευρωζώνη των 16 η αύξηση ήταν 1,7%. Είναι σαφές ότι η Ελλάδα οπισθοδρομεί ανάμεσα στα κράτη-μέλη τόσο της Ε.Ε.27 όσο και της Ευρωζώνης.
- Ο Πληθωρισμός (ο εναρμονισμένος δείχτης τιμών καταναλωτή) τον Ιούλιο έτρεχε στην Ελλάδα με ετήσιο ρυθμό 5,5%. Πρόκειται για τον δεύτερο υψηλότερο ρυθμό ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.27 (μεγαλύτερο από την Ελλάδα πληθωρισμό είχε μόνο η Ρουμανία) και ο οποίος είναι υπερτριπλάσιος εκείνου της Ευρωζώνης και δυόμισι φορές υψηλότερος εκείνου της Ε.Ε.27. Η εκτίναξη αυτή του πληθωρισμού οφείλεται κατά κύριο λόγο στην πολύ μεγάλη αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ και των φόρων στα καύσιμα, στα τσιγάρα και στα ποτά. Ο υψηλός αυτός πληθωρισμός προκαλεί μείωση της αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων των εργαζομένων και των συνταξιούχων, αυξάνει τα κοινωνικά προβλήματα και επιδεινώνει την ήδη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, η οποία αντανακλάται στο υψηλό εμπορικό έλλειμμα και στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών (βλέπε σχετικά στη συνέχεια).
- Η εποχιακά προσαρμοσμένη ανεργία ανερχόταν τον Ιούνιο στην Ελλάδα στο 11,0%, με μέσο όρο της Ε.Ε.27 το 9,6% και της Ευρωζώνης το 10,0%. Μόνον 6 από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. είχαν υψηλότερη από την Ελλάδα ανεργία (Ιρλανδία, Σλοβακία, Λετονία, Εσθονία, Ισπανία και Λετονία). Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑ, πρώην ΕΣΥΕ) ήδη η ανεργία τον Ιούλιο έφτασε το 12,0% και ξεπέρασε τις 600.000, ενώ βρισκόμαστε στην αιχμή της τουριστικής περιόδου. Ιδιαίτερα υψηλό είναι το ποσοστό ανεργίας των νέων, το οποίο ξεπέρασε το 30%. Αντιλαμβάνεται κανείς τι θα συμβεί τον χειμώνα (από τη ΓΣΕΕ γίνεται λόγος για 1.000.000 ανέργους).
Όπως προαναφέρθηκε, ο υψηλός πληθωρισμός επιδεινώνει τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Ένας δείχτης του πόσο χαμηλή είναι η ανταγωνιστικότητα αυτή είναι το υψηλό εμπορικό έλλειμμα και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του έγκυρου περιοδικού "Economist" (τεύχος 7.8.2010) που αφορούν 42 κράτη (ανάμεσα στα οποία και 14 μέλη της Ε.Ε.), η Ελλάδα είχε το υψηλότερο έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ τον Απρίλιο του 2010 (-6,8%), όταν το αντίστοιχο έλλειμμα της Ευρωζώνης τον Μάιο ήταν μόλις -0,3% του ΑΕΠ.
Οι οδυνηρές συνέπειες της εφαρμογής των προβλέψεων του Μνημονίου αποτυπώνονται και στον αριθμό των επιχειρήσεων οι οποίες κλείνουν. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΕΣΕΕ, σε ένα σύνολο 3.421 καταστημάτων τα 505 έχουν κλείσει (ποσοστό 14,8%). Το φαινόμενο των κλειστών καταστημάτων (με ενδείξεις «Ενοικιάζεται» ή «Πωλείται») δεν περιορίζεται στην Αθήνα. Είναι πανελλαδικό και η κατάσταση αναμένεται να χειροτερεύσει (σύμφωνα με ρεπορτάζ των εφημερίδων 700 ξενοδοχεία είναι προς πώληση).
Όλα τα παραπάνω είναι συνέπεια, κατά κύριο λόγο, των μέτρων που έχουν ληφθεί προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ, δηλαδή της μείωσης των μισθών και των συντάξεων, της αύξησης των έμμεσων φόρων και της μείωσης των δημοσίων επενδύσεων.
Η κυβέρνηση δηλώνει ικανοποιημένη από τη μείωση του δημοσίου ελλείμματος. Το ίδιο δηλώνει και η τρόικα. Η μείωση όμως αυτή αφορά μόνο την κεντρική κυβέρνηση (δηλαδή τον κρατικό προϋπολογισμό) και δεν παίρνει υπόψη τα αποτελέσματα των ΟΤΑ, των Ασφαλιστικών Ταμείων και των ΝΠΔΔ. Πέρα, όμως, από αυτό, η όποια μείωση οφείλεται αποκλειστικά στις περικοπές μισθών και συντάξεων και όχι στην αύξηση των εσόδων, τα οποία παρουσιάζουν μεγάλη υστέρηση.
Η υστέρηση των εσόδων είναι φυσική συνέπεια της μείωσης των εισοδημάτων και της αύξησης των φόρων. Με δεδομένη την επίπτωση των ίδιων μέτρων τους επόμενους μήνες (και ιδιαίτερα της κατάργησης του 14ου μισθού και της 14ης σύνταξης) σε συνδυασμό με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των μειωμένων ήδη εισοδημάτων, είναι εντελώς απίθανο να αυξηθούν τα έσοδα με τον ρυθμό που προβλέπει η κυβέρνηση. Για τον λόγο αυτό σχεδιάζονται παραπέρα περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις και σε μη ελαστικές δαπάνες, με πιθανό αποτέλεσμα την ακόμα μεγαλύτερη μείωση του ΑΕΠ (δηλαδή άνω του -4,0%) και επιδείνωση των παρενεργειών που ήδη προαναφέρθηκαν.
Συμπερασματικά, και αν ακόμα η εγχείρηση επιτύχει (δηλαδή επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης του δημόσιου ελλείμματος στο 8,1% του ΑΕΠ, μείωση την οποία θα «βοηθήσει» και ο υψηλός πληθωρισμός), οι δυσμενείς επιπτώσεις που αναλύθηκαν στο άρθρο αυτό θα επιδεινωθούν και ο ασθενής θα καταστεί ημιθανής. Η ανάταξή του, επομένως, θα καταστεί δυσκολότερη και θα απαιτήσει (εάν και εφόσον εφαρμοστεί η σωστή πολιτική) όχι δύο, αλλά πολλά χρόνια.
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου