Υπάρχει περίπτωση για ένα νέο κραχ στη Γουόλ Στριτ; Ας μην κάνουμε προβλέψεις, είναι παιχνίδι για ανοήτους. Υπάρχουν όμως 10 λόγοι για τους οποίους είναι ίσως σκόπιμο να είσαστε επιφυλακτικοί.
1. Η αγορά είναι ήδη ακριβή.Οι τιμές των μετοχών είναι 20 φορές τα κυκλικώς προσαρμοσμένα κέρδη τους, σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκε ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Γέιλ Ρόμπερτ Σίλερ. Το νούμερο αυτό είναι αρκετά πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο που βρίσκεται γύρω στο 16. Αυτός ο λόγος αποτελεί μια ισχυρή προαναγγελία μακροπρόθεσμων αποδόσεων Η αποτίμηση είναι μακράν το πιο σημαντικό ζήτημα για τους επενδυτές. Αν πληρώνεσαι καλά για να αναλαμβάνεις κινδύνους, το όλο πράγμα έχει νόημα. Αλλά αν δεν πληρώνεσαι γιατί να το κάνεις;
2. Η αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα γίνεται νευρική. Αυτή την εβδομάδα η FED προειδοποίησε για εξασθένηση της αμερικανικής οικονομίας και αποκάλυψε το έσχατο όπλο της στη μάχη κατά του αποπληθωρισμού: θα χρησιμοποιήσει τα έσοδα από την πώληση των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων για να αγοράσει κρατικά ομόλογα. Αυτό θα συμπιέσει προς τα κάτω τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και ακούγεται ως καλό νέο για τους δανειολήπτες στεγαστικών. Αλλά κανείς δεν θέλει να ακούει τέτοια νέα όταν ο βιομηχανικός Dow Jones είναι ήδη πάνω από τις 10.000 μονάδες.
3. Πάρα πολύς κόσμος πιστεύει στην άνοδο των αγορών. Οι ενεργητικοί διαχειριστές χαρτοφυλακίων πιστεύουν ότι οι αγορές θα ανεβούν κι άλλο, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Εθνικής Ένωσης τους. Το ίδιο πιστεύουν και οι χρηματοπιστωτικοί σύμβουλοι σύμφωνα με την εβδομαδιαία έρευνα της Investors Intelligence. Και αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος να είμαστε επιφυλακτικοί. Πρέπει να αγοράζει κανείς όταν όλοι γύρω του είναι απαισιόδοξοι. Μπορεί να ισχύει και το αντίστροφο.
4. Ο αποπληθωρισμός είναι κιόλας εδώ. Οι τιμές καταναλωτή έπεσαν για τρίτο συνεχόμενο μήνα. Και το πιο δυσοίωνο είναι πως η πτώση αυτή αφορά και τους μισθούς. Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία Απασχόλησης, το τελευταίο τρίμηνο οι εργαζόμενοι είχαν εισόδημα μειωμένο κατά 0.7% σε πραγματικούς όρους απ’ ό,τι πέρσι. Μην απορούμε γιατί ανησυχεί η FED. Στον αποπληθωρισμό, οι μισθοί, τα εταιρικά έσοδα και η αξία των κατοικίων σας και των επενδύσεών σας συρρικνώνονται σε όρους δολαρίου. Αλλά το χρέος παραμένει στα ίδια μεγέθη. Αυτό είναι που μετατρέπει τον πληθωρισμό σε θανάσιμη παγίδα και φαύλο κύκλο, ιδίως αν ο κόσμος χρωστά πολλά λεφτά.
5. Ο κόσμος χρωστά ακόμη πολλά λεφτά: Τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις, οι πολιτείες, οι τοπικές κυβερνήσεις και προπαντός το ίδιο το κράτος των ΗΠΑ. Είναι το χρέος, ανόητε... Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, το συνολικό αμερικανικό χρέος – με την εξαίρεση του χρηματοπιστωτικού τομέα – είναι δύο φορές παραπάνω από όσο ήταν πριν 10 χρόνια: 35 τρις δολάρια έναντι 18 τρις δολάρια. Τα νοικοκυριά ελάχιστα έχουν καταφέρει να περιορίσουν το χρεωστικό τους βάρος: η μείωσή του ήταν μόλις κατά 3% από πέρσι όπου είχε βρεθεί σε ιστορικά υψηλά και σήμερα είναι δύο φορές πιο πάνω από ό,τι πριν 10 χρόνια.
6. Η εικόνα της αγοράς εργασίας είναι πολύ χειρότερη από ό,τι μας λένε. Ξεχάστε το επίσημο ποσοστό ανεργίας του 9.5%. Εναλλακτικοί τρόποι μέτρησης; Δοκιμάστε το εξής: Μόλις το 61% του ενήλικου πληθυσμού, ηλικίας από 20 ετών και πάνω, έχει σήμερα δουλειά. Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο απασχόλησης από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 - όταν όμως πολλές γυναίκες παρέμεναν ακόμα στο σπίτι από επιλογή. Μεταξύ των ανδρών σήμερα το ποσοστό απασχόλησης είναι 66.9%. Στη δεκαετία του 1950, το ποσοστό απασχόλησης των ενηλίκων ανδρών ήταν 85%, αν και μπορούμε να αποδώσουμε μέρος της μείωσης της απασχόλησης στο ότι οι ηλικιωμένοι σήμερα ζουν περισσότερο. Και πολλοί από τους εργαζόμενους σήμερα έχουν θέσεις μερικής απασχόλησης, χωρίς να είναι η επιλογή τους. Επομένως μόλις το 59% των ανδρών άνω των 20 ετών έχουν σήμερα μια θέση πλήρους απασχόλησης. Τι αισιόδοξα όλα αυτά!
7. Η αγορά κατοικιών ακόμη καίγεται... Τον περασμένο μήνα οι κατασχέσεις κατοικιών αυξήθηκαν ξανά. Σύμφωνα με την εξιδικευμένη υπηρεσία RealtyTrac, οι τράπεζες κατέσχεσαν άλλες 93.000 κατοικίες τον Ιούλιο. Το νούμερο αυτό αντιπροσωπεύει μια αύξηση 9% έναντι των κατασχέσεων Ιουνίου και βρίσκεται πολύ κοντά στα επίπεδα ρεκόρ του Μαΐου. Σύμφωνα με την Realtytrac, φέτος κατευθυνόμαστε ολοταχώς προς το 1 εκατομμύριο κατάσχεσεις κατοικιών. Και ο αντίκτυπος αυτών των κατασχέσεων πλήττει και τους ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν απειλούνται με κατασχέσεις, πιέζοντας την τιμή των κατοικιών τους.
8. Πλησιάζει ο δυσοίωνος Σεπτέμβριος. Πάντα κάτι συμβαίνει το Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο στη Γουόλ Στριτ. Θυμηθείτε το 2008, το 1987 ή το 1929. Επιβεβαιώνεται στατιστικά ένα παράξενο φαινομένο ‘αντίκτυπου του Σεπτεμβρίου’. Η αγορά, κατά μέσο όρο, αυτό το μήνα τα πάει πολύ χειρότερα από οποιονδήποτε άλλον. Κανείς δεν ξέρει στην πραγματικότητα γιατί. Ορισμένοι το αποδίδουν έως και στην ψυχολογική επίπτωση του περιορισμού της διάρκειας της μέρας. Αλλά το φαινόμενο λειτουργεί αυτοτροφοδοτικά: ο κόσμος φοβάται και πουλάει.
9. Προβλέπεται αδράνεια στην Ουάσινγκτον. Η προεκλογική περίοδος άρχισε και αναμένεται ότι το Νοέμβριο οι Δημοκρατικοί θα χάσουν έδρες και στο Κογκρέσο και στη Γερουσία. Με δεδομένη την κατάρρευση του πολιτικού διαλόγου, ας μην τρέφουμε μάταιες ελπίδες για την πιθανότητα επίτευξης διακομματικών συμφωνιών για θέματα ουσίας. Αλλά αυτό δεν είναι θετικό. Η πολιτική αδράνεια λειτουργεί θετικά για τους επενδυτές μόνον όταν τα πράγματα πάνε μια χαρά. Υπό τις σημερινές συνθήκες χρειαζόμαστε ισχυρή ηγεσία. Και δεν θα την αποκτήσουμε.
10. Όλοι οι δείκτες εκπέμπουν προειδοποιητικά σημάδια. Ο δείκτης ISM μεταποίησης, αν και παρέμεινε σε θετικό έδαφος, κινήθηκε πτωτικά τον Ιούλιο. Παρομοίως και ο ISM παραγγελιών. Το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε και η αύξηση του ΑΕΠ δεύτερου τριμήνου ήταν πολύ χαμηλότερα από ό,τι αναμένονταν. Η βιομηχανική παραγωγή της Ευρώπης ήταν πολύ πιο κάτω του αναμενόμενου. Ακόμα και η κινεζική οικονομία δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Καθένας από αυτούς τους δείκτες από μόνος τους δεν σημαίνει πολλά, όταν όμως επιδεινώνονται όλοι μαζί πρέπει να αναρωτιόμαστε. Στο παρόν περιβάλλον είναι καλό να αγοράζει κανείς μετοχές άμα είναι φθηνές. Όχι άμα είναι ακριβές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου