Το άλμα στη θέση του βήματος, το κόμμα στη θέση της ιδέας, η ζαριά αντί της δουλειάς. Να η μεσαία αστική τάξη που συγκροτήθηκε από τις δύο μεταμφιέσεις: του λάιφ στάιλ και της χρηματιστηριακής οικονομίας.
Τώρα, που χάνει την ιδεολογική και οικονομική χρησιμότητά της μέσα στο νεοφιλελεύθερο πάρτι, αποσυντίθεται με απορία. Αλλά τότε σε τι ακριβώς συνίστανται τα αστικά κόμματα, τι συγκεφαλαιώνουν; Χωρίς να συμπυκνώνουν ένα σύστημα αξιών, ένα μοντέλο παραγωγής, ένα κοινό, σε τι ακριβώς αναφερόμαστε όταν λέμε «αστικά κόμματα»; Τι είδους επίκληση είναι αυτή προς τα «αστικά κόμματα», τα οποία μάλιστα ομονοούν γύρω από τον τάφο της εκπαίδευσης και της δημοκρατίας; Διαμεσολαβητές κομματικών εκδουλεύσεων, μεταπράτες και εισαγωγείς. Είναι η αισθητική της διαμεσότητας, ο τύπος που σου περνάει το αμάξι από το ΚΤΕΟ, ο επιταχυντής, «ο δικός μας». Είναι η εμπράγματη αστική συνείδηση στην Ελλάδα.
Τα αστικά κόμματα το μόνο το οποίο δεν αναπτύσσουν είναι το αστικό κράτος και οι νεοτερικές προσλήψεις του. Τι ακριβώς κάνουν; Αναπαράγουν μια παρωχημένη οικογενειοκρατία, ένα είδος κομματικού φυλετισμού ως προς την κάρπωση του δημόσιου αγαθού και τον αποκλεισμό του άλλου. Τελεία. Η εξαγορά, τα ρουσφέτια, οι αμοιβαίες αποσιωπήσεις είναι τα μέσα κάρπωσης. Τα ηθικολογικά στερεότυπα, στη θέση του πολιτικού λόγου που συγκροτούν την κυρίαρχη ρητορική των σημερινών «αστικών κομμάτων», προδίδουν την αστόχαστη επιθετικότητα του μεταπράτη, ο οποίος εισηγείται μια δική του μεταφυσική: το μέλλον και την αλλαγή.
Τον «άλλο» χρόνο και την «άλλη» πραγματικότητα. Επανεκκίνηση και εξυγίανση -κατά Γιώργο. Στην κυρίαρχη πολιτική ρητορική «το άλλο» είναι αυταξία, φορτίο του Καλού -κρύβει όμως εύκολα τις πομπές. Ακόμα και οι αλλαγές προς το χειρότερο (όχι μόνο λόγω των χρημάτων αλλά κυρίως λόγω των απειλών), της τελευταίας διετίας, βαφτίζονται προϋποθέσεις του σίγουρου καλού. Η χώρα θα ορθοποδήσει, θα ξαναβρεθεί η αξιοπρέπεια (που στο μεταξύ ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες έχουν τσαλαπατήσει). Πότε; Το 2012, το '13, το '20. Αλλάζουν οι εκτιμήσεις, αλλά το (μετ)αλλαγμένο «Αύριο» θα είναι καλύτερο.
Στη «λογοτεχνία» του χρόνου και του αντιδραστικού και συντηρητικού μεταρρυθμισμού οργανώνεται αυτό που εντοπίζουν όλοι οι σοβαροί αναλυτές: και αλλάζουμε και βουλιάζουμε. Οσο βαλτώνει η καθημερινή οικονομία τόσο μεγαλώνει το χρέος, όσο βασανίζεσαι τόσο τελειώνει το μέλλον σου. Πρόκειται άραγε για την αλλοπρόσαλλη κατασκευή μιας κυβέρνησης απολύτως εξαρτημένης και ανίκανης; Ή πρόκειται για το εσχατολογικό παραλήρημα μπροστά σε ένα αδίστακτα προσχεδιασμένο τέλος;
Αν ανατρέξει κανείς, βασικό χαρακτηριστικό της πολιτικής λίμπιντο ήταν η προσφυγή στο μέλλον και η τροποποίηση του παρόντος. Μια αυτόματη αναγωγή που έπλασε όλα τα είδη πολιτικού ακροατηρίου, κυρίως αυτούς που προσδοκούν την υλοποιημένη ελπίδα μέσα από τα χορικά του ηγέτη. Η μεταφορική κατασκευή ήταν πάντα το κεντρικό κομμάτι της πολιτικής ρητορικής. Η «αλλαγή με δικαιοσύνη» του πρώιμου ανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ, ο «εκσυγχρονισμός με σχέδιο» του μεταγενέστερου σημιτικού, η «εξυγίανση και επανεκκίνηση» του Γιώργου. Παλαιότερα όμως υπήρχαν υποκατάστατα. Η μικροαστική, αριστεροφανής επιβεβαίωση στην ανδρεϊκή περίοδο, η καταναλωτική και χρηματιστηριακή υπέρβαση στη σημιτική.
Κάθε περίοδος επινοούσε το δικό της είδος θείας έλευσης, αλλά και το υλικό ισοδύναμο-υποκατάστατο της θείας έλευσης. Σήμερα, ούτε η υποσχετική μπορεί να δοθεί ούτε η υποκατάσταση μπορεί να υπάρξει. Υπάρχει η θρασεία ωμότητα στη θέση τους. Η ταύτιση χρόνου και τέλους, ο χρόνος για πρώτη φορά ως τελικότητα, η μεγάλη γλωσσική και εννοιακή μετατόπιση, οφείλεται και στο δογματικό αρχαϊσμό του Γιώργου Παπανδρέου αλλά και στην αυτοσυντηρητική διαθεσιμότητα μεγάλου μέρους του πολιτικού προσωπικού.
Πιθανόν εκεί ακριβώς, σ' αυτήν την κολοσσιαία γλωσσική και ηθική μετατόπιση, στήνεται η μαζική και συντεταγμένη απονομιμοποίηση της, φύσει νεοτερικής και οραματικής, Αριστεράς. Οι ερμητικοί κώδικες της νέας, αδίστακτης ηθικής συνθέτουν μια αναβαπτισμένη νίκη στον Γράμμο, με διαφορετικό όμως ιδεολογικό και γλωσσικό φορέα. Αλλη γλώσσα, άλλα πρόσωπα, αλλά συμφραζόμενα, η ίδια σφαγή.
* Ζωγράφος, επ. καθηγητής ΕΜΠ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου