Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια οικονομική και κοινωνική καταστροφή λόγω της αυτοαποκαλούμενης «διάσωσής» της από την τρόικα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), του «διεθνούς νομισματικού ταμείου» (ΔΝΤ) και της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ). Αν θέλει να αποφύγει ένα ζοφερό μέλλον για το λαό της, η Ελλάδα οφείλει να αλλάξει πορεία: να προβεί σε αθέτηση πληρωμών και να φύγει από την ευρωζώνη.
Αναλογιστείτε, καταρχήν, το μέγεθος της κρίσης. Μετά την συρρίκνωση του 2009 και του 2010, στο δεύτερο τρίμηνο του 2011 το ΑΕΠ μειώθηκε, κατά ακόμα 7.3%. Η ανεργία αγγίζει τα 900,000 άτομα και προβλέπεται να φτάσει και να ξεπεράσει τα 1,2 εκατομμύρια -σε πληθυσμό 11 εκατομμυρίων. Αυτά τα μεγέθη θυμίζουν τη «Μεγάλη Ύφεση» της δεκαετίας του 1930.
Είναι ολοφάνερο πως οι αιτίες βρίσκονται στο πρόγραμμα της τρόικα: ήδη στις αρχές του 2010 η Ελλάδα είχε τελεσίδικα χρεοκοπήσει. Αλλά η «σοφή» τρόικα επέβαλε πολιτικές έντονης λιτότητας και απορρύθμισης, σύμφωνα με τις νεοφιλελεύθερες απόψεις της ΕΕ. Όπως ήταν αναμενόμενο, η ζήτηση κατέρρευσε και το τραπεζικό χρέος διογκώθηκε, με αποτέλεσμα να συντριβεί ο πυρήνας της ελληνικής οικονομίας.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις ήταν καταστροφικές. Ολόκληρες κοινωνικές ομάδες σαρώθηκαν από την ανεργία, χάνοντας όχι μόνο τα προς το ζειν, αλλά και τον τρόπο ζωής τους, τις καθημερινές συνήθειες και τον αυτοσεβασμό που προκύπτουν από την σταθερή εργασία. Εμφανίστηκαν μορφές ανταλλακτικής οικονομίας στους φτωχούς -και τους όχι και τόσο φτωχούς. Στις λαϊκές περιοχές η ιατρική περίθαλψη πάσχει από έλλειψη στοιχειώδους ιατροφαρμακευτικού υλικού. Τα σχολεία και οι μεταφορές βρίσκονται σε αποσύνθεση. Σε μια ξεκάθαρη ένδειξη κοινωνικής παλινδρόμησης, οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις πόλεις για να επιστρέψουν στις αγροτικές ασχολίες.
Καθώς η κρίση βάθαινε, το πρόγραμμα δεν μπόρεσε να πετύχει έστω και τους δικούς του στόχους:
- Το έλλειμμα του προϋπολογισμού του 2011 οδεύει προς το 10% του ΑΕΠ, όταν ο αρχικός στόχος ήταν λίγο πάνω από το 7%.
- Η σχέση χρέους προς ΑΕΠ το 2013 μπορεί να φτάσει το 200%, ενώ το 2009 βρισκόταν στο 115%.
Παρ' όλα αυτά, η τρόικα αρνήθηκε να αναγνωρίσει την αποτυχία της και στις αρχές του Σεπτεμβρίου εκβίασε την Ελλάδα: «πάρτε ακόμη πιο αυστηρά μέτρα λιτότητας αλλιώς δε θα υπάρξει άλλο δάνειο». Η κυβέρνηση υποχώρησε ανακοινώνοντας αμέσως ένα βαρύ έκτακτο φόρο στα περιουσιακά στοιχεία. Μετά την τελευταία συνάντηση με την τρόικα θα ακολουθήσουν μαζικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, περαιτέρω μείωση μισθών και συντάξεων, ακόμη υψηλότερη έμμεση φορολογία, και ούτω καθ' εξής.
Και τα μέτρα αυτά όμως κατά πάσα πιθανότητα θα αποτύχουν: θα κάνουν πιο έντονη την ύφεση και θα τα αντιπαλέψουν οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας. Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου είναι πλέον απομονωμένη και το κυβερνών κόμμα έχει χάσει κάθε δυνατότητα να κερδίσει τη λαϊκή υποστήριξη. Η αξιωματική αντιπολίτευση της Νέας Δημοκρατίας επικρίνει τις πολιτικές της τρόικας εδώ και καιρό, ελπίζοντας σε εκλογικά οφέλη. Τα κόμματα της αριστεράς καλούν τον κόσμο σε ανοιχτή ρήξη και άρνηση πληρωμής.
Στην ουσία η Ελλάδα βρίσκεται ένα βήμα πριν τη χρεοκοπία και την αποχώρηση από το ευρώ. Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα, αν και κανένα από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα δεν είναι έτοιμο να την παραδεχτεί. Το τραγικό της υπόθεσης είναι πως αυτή τη στιγμή η ελληνική οικονομία είναισαφώς πιο αδύναμη από ότι το 2010. Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, να υπάρξει μεγάλη οικονομική και κοινωνική αναστάτωση, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Τι θα έπρεπε να κάνει μια κυβέρνηση που σκεφτόταν το συμφέρον του λαού της;
Το πρώτο βήμα θα έπρεπε να είναι η αθέτηση πληρωμών, χωρίς όμως να αφήνει την πρωτοβουλία στα χέρια των τραπεζιτών, της ΕΕ και του ΔΝΤ, καθώς έχουμε απτές αποδείξεις για το τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο. Τον περασμένο Ιούλιο η Ελλάδα συμφώνησε να ανταλλάξει το παλαιό χρέος της με νέο, το οποίο θα μείωνε τις υποχρεώσεις της προς τις τράπεζες κατά 21%. Ως αντιστάθμισμα όμως δέχθηκε να προσφέρει τεράστιες εγγυήσεις στις τράπεζες, με αποτέλεσμα το συνολικό δάνειο της χώρας μάλλον να αυξάνεται. Ακόμη και έτσι, οι τραπεζίτες δε δέχτηκαν αυτή την απίστευτα συμφέρουσα πρόταση, προσβλέποντας αντιθέτως στην πλήρη εξόφλησή τους!
Για να μπορέσει η αθέτηση πληρωμών να εξασφαλίσει την ακύρωση του χρέους, θα πρέπει να γίνει με πρωτοβουλία της Ελλάδος και θα πρέπει να είναι καταναγκαστική, όσον αφορά τουλάχιστον τις τράπεζες. Θα πρέπει επίσης να είναι δημοκρατική, βασισμένη στον ανεξάρτητο έλεγχο του χρέους, ώστε να εξακριβωθεί πόσο από αυτό είναι μη νομιμοποιημένο. Η Ελλάδα έχει σημαντικά όπλα: τα περισσότερα ομόλογα του δημοσίου υπόκεινται στον εγχώριο νόμο, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι οι όροι εξόφλησής τους μπορούν να αλλάξουν μονομερώς με πράξη της Βουλής. Ακόμη, τα δάνεια «διάσωσης» της ΕΕ και του ΔΝΤ μπορούν να ανακηρυχθούν «μη νομιμοποιημένα» από έναν ανεξάρτητο ελεγκτή. Οι Έλληνες θα μπορούσαν, κατά αυτό τον τρόπο να ανακτήσουν λίγο από τον αυτοσεβασμό τους, ο οποίος τα τελευταία χρόνια επλήγη με τόση ωμότητα.
Το δεύτερο βήμα θα ήταν η Ελλάδα να αποχωρήσει από την ευρωζώνη, αλλά με τρόπο που να είναι συμφέρων μακροπρόθεσμα για τους εργαζόμενους και όχι για μεγαλοεπιχειρηματίες και τραπεζίτες. Σε αντίθεση με την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, η Ελλάδα δε θα καταρρεύσει εάν βγει από το ευρώ. Εξάλλου, οι νομισματικές ενώσεις έχουν μικρή διάρκεια ζωής και η Ευρώπη είναι μια κακοφτιαγμένη νομισματική ένωση. Προκειμένου να ξαναγίνει ανταγωνιστική και να ξεκινήσει την ανάκαμψή της, η έξοδος από την ευρωζώνη είναι η πιο λογική λύση για την Ελλάδα. Η εναλλακτική επιλογή είναι να διαιωνίζονται τα πακέτα λιτότητας, που και αναποτελεσματικά είναι, και οδηγούν σε μακροπρόθεσμη παρακμή.
Μια προοδευτική κυβέρνηση θα έκανε πολλά αποφασιστικά βήματα:
- άμεση αλλαγή του νομίσματός σε νέα δραχμή·
- εθνικοποίηση των τραπεζών·
- επιβολή ελέγχων στη διακίνηση των κεφαλαίων.
Παράλληλα με την αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου υπέρ των φτωχότερων, θα ήταν απαραίτητο να ληφθούν διοικητικά μέτρα για να διασφαλιστούν οι προμήθειες σε πετρέλαιο, τρόφιμα και φάρμακα. Ωθούμενη από την υποτίμηση, που θα επέτρεπε την βιομηχανία να αυξήσει τις εξαγωγές και να ανακτήσει την εγχώρια αγορά, η ανάκαμψη της οικονομίας θα μπορούσε να αρχίσει σε λίγους μήνες. Αν οι προοδευτικές δυνάμεις δείξουν την απαραίτητη βούληση, θα είναι δυνατόν να αλλάξει ριζικά η οικονομία από της χώρας, τροποποιώντας το συσχετισμό δύναμηςυπέρ των εργαζομένων.
Η χρεοκοπία της Ελλάδας κι η αποχώρησή της από το ευρώ θα προκαλέσουν παγκόσμια αναταραχή. Το ελληνικό χρέος μπορεί να μην είναι αρκετά μεγάλο ώστε να απειλεί τις ευρωπαϊκές τράπεζες, αλλά το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα είναι σήμερα πολύ ευάλωτο. Η ελληνική πρωτοβουλία θα διατάρασσε τη δευτερογενή αγορά των κρατικών ομολόγων, οδηγώντας πιθανότατα σε κλιμάκωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Αλλά γι' αυτό, οι ιθύνοντες της ΕΕ δεν έχουν άλλο να κατηγορήσουν από τον εαυτό τους: είναι οι πολιτικές τους επιλογές που στην πράξη οδηγούν την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου