Ως προς την πολιτική βεντάλια

του Νίκου Κοτζιά

Η Αριστερά μπορεί να μην αυξάνει τις ψήφους της, αυξάνει όμως τα κόμματά της που έχουν κοινοβουλευτική προοπτική. Ανάμεσα στο ΚΚΕ και στον Συνασπισμό / ΣΥΡΙΖΑ δημιουργείται ένας πόλος ριζοσπαστικής Αριστεράς, με σημαντικότερη προσωπικότητα τον Αλέκο Αλαβάνο, ενώ ανάμεσα στον Συνασπισμό και το ΠΑΣΟΚ συγκροτείται η Δημοκρατική Αριστερά, όχι μακριά από τους Οικολόγους.
Στα δεξιά όλα δείχνουν ότι δίπλα στη ΝΔ και στο ΛΑΟΣ πιθανά να συγκροτηθεί ένα κόμμα υπό την Ντόρα Μπακογιάννη. Λιγότερο πιθανή είναι η συγκρότηση ενός ρεύματος, μπορεί και κόμματος, «καραμανλικών» που να θέλουν να κρατήσουν αποστάσεις από τη σημερινή ηγεσία της ΝΔ. Συνολικά, στις δύο πλευρές του ΠΑΣΟΚ υπάρχει ήδη μια διαδικασία να λάβει το πολιτικό σύστημα τη μορφή βεντάλιας με εννέα παίκτες. Γεγονός που θα αυξήσει τις δυνατότητας παιχνιδιών και επιλογών από εξωθεσμικούς παράγοντες.
Το ΠΑΣΟΚ θα νιώσει σύντομα τις επιπτώσεις από τη δημιουργία αυτής της βεντάλιας, καθώς και από την προσπάθεια να διαμορφωθεί ένα ελεγχόμενο πολιτικό σκηνικό από τη διαπλοκή. Ήδη είναι φανερό ότι υπάρχουν ρεύματα στο ΠΑΣΟΚ, παρά την εκλογική νίκη και την κατάκτηση της κυβερνητικής εξουσίας, που μεταξύ τους έχουν μεγαλύτερες διαφορές από ό,τι με άλλες πολιτικές δυνάμεις. Επανεμφανίστηκαν οι εκσυγχρονιστές, που ακόμα δεν έχουν πει μια αυτοκριτική κουβέντα για την περίοδο κυριαρχίας τους, αλλά και τις μεθόδους αυτής της κυριαρχίας. Επαναδραστηριοποιείται, επίσης, το τμήμα του ΠΑΣΟΚ «που σέβεται τις ιστορικές του αναφορές». Ιδιαίτερα οι εκσυγχρονιστές μπορεί να αποτελέσουν ισχυρό χαρτί στη χρήση της βεντάλιας, αν και προς το παρόν απολαμβάνουν την κυριαρχία τους στην οικονομική πολιτική (και όχι μόνο) της κυβέρνησης. Τέλος, να σημειώσω ότι ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος ότι το κόμμα του ΠΑΣΟΚ θα κινείται μετά το συνέδριό του στην ίδια γραμμή πλεύσης με την κυβέρνηση.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η τυχόν υποχώρηση του δικομματισμού προς ένα σύστημα πολιτικό «βεντάλιας» αποτελεί ένα θετικό ή αρνητικό γεγονός. Κατά τη γνώμη μου, εάν το ζητούμενο είναι απλά να τιμωρηθούν τα δύο μεγάλα κόμματα, τότε η υποχώρηση μπορεί να αξιολογηθεί ως θετική. Αρνητική όμως μπορεί να είναι αυτή η υποχώρηση αν θα συνοδεύεται με την αύξηση του ελέγχου που υπόκειται το κομματικό σύστημα από εξωθεσμικούς παράγοντες. Το ίδιο μπορεί να συμβεί αν στα υπάρχοντα κόμματα προστεθεί «ένα κόμμα εθνικής σωτηρίας», το οποίο θα παίζει εντός «του συστήματος βεντάλιας» της διαπλοκής.
Συμπέρασμα: το ζητούμενο δεν είναι η εν γένει υποχώρηση του δικομματισμού. Εκείνο που χρειάζεται είναι από τυχόν υποχώρησή του να υπάρξει μια αλλαγή συσχετισμών στο εσωτερικό των υπαρχόντων κομμάτων, αλλά και να βρει η πολυδιασπασμένη Αριστερά ένα δρόμο δημιουργικής ενότητας, τουλάχιστον στη δράση. Οι καινούριες δυνάμεις, δε, που θα προκύψουν, αν προκύψουν, να είναι δυνάμεις με αυξημένη αυτονομία από τα εξωθεσμικά κέντρα και με πρόγραμμα προάσπισης των δικαίων της κοινωνίας.
Πηγή