«Οικονομική δικτατορία»

του Μενέλαου Γκίβαλου*

H πρώτη φάση της εφαρμογής του Μνημονίου, με την περικοπή εισοδημάτων και μισθών και τις αυξήσεις του ΦΠΑ, αποτέλεσε την «περίοδο προετοιμασίας του πυροβολικού», περίοδο κατά την οποία εκκαθαρίζονται οι θέσεις και οι άμυνες των αντιπάλων ενόψει της «τελικής επίθεσης».

Αυτή η δεύτερη φάση πραγματοποιείται τώρα, με στόχο τις εργασιακές σχέσεις και τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Από τον πρώτο στόχο, της συρρίκνωσης του κράτους και της αποκοπής του από κάθε είδους παρέμβαση στις οικονομικές και παραγωγικές δραστηριότητες, ερχόμαστε τώρα στον επόμενο στόχο: Στην αποδυνάμωση ή και κατάργηση των θεσμικών ερεισμάτων της κοινωνίας και στην απώλεια, στην ακύρωση, βασικών κοινωνικών και κατά συνέπεια ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Αυτός είναι και ο κυρίαρχος στόχος τον οποίο προωθεί το νεοφιλελεύθερο πρότυπο και ο οποίος εφαρμόζεται σήμερα πιστά, μέσω του Μνημονίου στη χώρα μας.

Ο σύγχρονος καπιταλισμός, ο καπιταλισμός της ύστερης νεωτερικότητας, όπως τον προσδιορίζει ο J. Habermas, ακυρώνει τις βάσεις αναπαραγωγής του –κοινωνικές και θεσμικές–, οι οποίες διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Ποια είναι στην πραγματικότητα –και όχι στα πρωθυπουργικά «ευχολόγια» – η προοπτική της χώρας μας; Πώς μπορεί να προχωρήσει η ανάπτυξη σε έναν παραγωγικό ιστό που αυτοδιαλύεται, σε συνθήκες ραγδαίως αυξανόμενης ανεργίας, μέσα σ’ ένα δίπολο ύφεσης και πληθωρισμού που ακυρώνει κάθε επενδυτική δραστηριότητα;

Μύθος πρώτος: Η εφαρμογή των διατάξεων του Μνημονίου θα οδηγήσει σε συνθήκες έμμεσης υποτίμησης (τιμών και εισοδημάτων), θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα, οπότε θα προωθηθεί η ανάπτυξη. Κανένας, βέβαια, δεν πιστεύει σ’ αυτό το «μύθο» και πριν απ’ όλους η «υπερκυβέρνηση» του ΔΝΤ και της ΕΚΤ. Σε όχι μικρό διάστημα, η χώρα θα υποβαθμιστεί και η διατήρησή της στην Ευρωζώνη θα εξαρτηθεί από τις ανάγκες των ισχυρών οικονομιών της Ευρωζώνης αλλά και από την εξέλιξη της ιστορικής σύγκρουσης ευρω – δολαρίου. Συνεπώς, τα ευχολόγια ή τα «πικρά δάκρυα» για την ανάπτυξη αποτελούν προπαγανδιστικά επικοινωνιακά παιχνίδια για τη διασφάλιση της «άκρας του τάφου σιωπής» από την κοινωνία.

Μύθος δεύτερος: Η κυβέρνηση ελέγχει τις εξελίξεις και υπάρχουν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα… Αυτός ο μύθος ενισχύεται και από (τυπικές) δηλώσεις «εξωχωρίων» παραγόντων (ΔΝΤ, Ευρωπαίοι «αρμόδιοι») που αντιλαμβάνονται ότι ουδέποτε συνάντησαν τόσο ευήκοους και υποτελείς συνομιλητές, γι’ αυτό και θα πρέπει να τους «συντηρήσουν» στην εξουσία. Η κυβέρνηση δεν ελέγχει αλλά σύρεται. Δεν έχει ατζέντα θέσεων διαπραγμάτευσης, αλλά «δηλώσεις υποταγής» στις επιλογές και στα μέτρα του ΔΝΤ. Το χειρότερο: Δεν πιστεύουν ούτε οι ίδιοι οι υπουργοί ούτε οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στην ορθότητα και την αποτελεσματικότητα των μέτρων του Μνημονίου και αναλογίζονται περιδεείς τι τους περιμένει το «μαύρο Σεπτέμβρη» που επέρχεται μετά τις διακοπές. Η σχιζοειδής αυτή κατάσταση απεικονίζεται στις δηλώσεις της ιδιάζουσας τραγελαφικής φιγούρας του Ανδρέα Λοβέρδου που «αγωνίζεται μεν σκληρά», αλλά τελικώς υποκύπτει –και κύπτει– ασμένως στο ΔΝΤ χωρίς ούτε να πιστεύει στον «αγώνα» ούτε να συνειδητοποιεί την εθελόδουλη υποταγή του…

Ο τρίτος μύθος αφορά το δημοκρατικό μας πολίτευμα… Το Μνημόνιο ψηφίζεται στη Βουλή «εν λευκώ» χωρίς να το γνωρίζουν (ως όφειλαν) οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. Στο Υπουργικό Συμβούλιο που προηγήθηκε απλώς ενημέρωσαν, γενικώς, τους υπουργούς ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών χωρίς να επακολουθήσει ουδεμία συζήτηση… Τώρα, κορυφαίες νομοθετικές διατάξεις που αφορούν την εργασία και τη ζωή των Ελλήνων δεν εισάγονται στη Βουλή αλλά «νομιμοποιούνται» μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων…

Η νέα Μεταπολίτευση ήρθε: Πρόκειται για μια σύγχρονη «οικονομική δικτατορία» που καταλύει Συντάγματα, Κοινοβούλια, κοινωνικά, ατομικά και πολιτικά δικαιώματα… Και στο «θέατρο των σκιών» οι θλιβερές φιγούρες που υποδύονται την Εκτελεστική Εξουσία δεν φέρνουν καν το γέλιο… Αλλά την πίκρα, την απογοήτευση και την οργή για το κατάντημα στο οποίο οδηγήθηκε από τους πολιτικούς της ταγούς η χώρα…

* Ο Μενέλαος Γκίβαλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών.